Archiwum Lokomotywy

Jest w tym wierszu — otwierającym przed czytelnikiem intymny nocny mikrokosmos — delikatność i świeżość, mrok i tajemnica. Bo taka jest noc, czasem niepokojąca i głośna w swojej ciszy, czasem bliska, ciepła i otulająca. To pełna luźnych i zaskakujących skojarzeń liryczna wędrówka po różnych miejscach i zakamarkach w poszukiwaniu nocy. Tekst Agnieszki Wolny-Hamkało jest doskonałym wprowadzeniem młodego (i starszego!) czytelnika w świat poezji, w której nie ma oklepanych rymów, jest za to melodia, której nie chce się przestać słuchać.

Signe ma około 10 lat i właśnie odkrywa blaski przyjaźni z Ester, nową koleżanką z klasy. A skoro są blaski, pojawiają się i cienie. Bo przyjaźń bywa trudna. Szczególnie gdy daje się obietnicę „na każde uderzenie twojego serca” i ma się tajemnice, „od których aż boli brzuch”. Wciągająca powieść o rodzącej się przyjaźni, wielkich emocjach, kłamstwie, ale i pochopnie wyciąganych wnioskach,

o granicach, które czasem przekraczamy, o rówieśnikach i tym, jak ważne jest poczucie akceptacji, odnalezienie się w grupie.

Marta Guśniowska znowu sięga do tematu śmierci i jak zwykle wychodzi poza schemat. Poczucie humoru świetnie łączy z taktem i wrażliwością. Powołując do życia dinozaura, który boi się wymarcia, żółwia liczącego się z perspektywą długiego życia

w samotności i motyla, który ma czas tylko do wieczora, pokazuje, że każdy ma prawo do swojego strachu, a jednocześnie, że tak naprawdę liczy się tu i teraz. Gra słów i skojarzeń, nagromadzenie idiomów, żywe dialogi, a z drugiej strony niebywała plastyczność i dynamiczne zmiany scenerii, idealnie łączą to co u autorki książkowe, z tym co teatralne

Ktoś wreszcie o tym głośno powiedział — nasze miasta to potwory! Joanna Guszta powiedziała o tym głośno — bardzo głośno, bo ustami wielkiego Potwora. A on głos ma donośny! I powiedziała to najwłaściwszym osobom na świecie — dzieciom. To dzieci trzeba wychować do dbania o dobro wspólne. Do porządku, do solidarności. I do poczucia estetyki. Świetna książka! Dowcipna, ładna, książka „o czymś”, a nawet o czymś bardzo ważnym. Porusza temat, z którym do tej pory nie spotkałam się w literaturze dla dzieci — oswajania przestrzeni miejskiej. Takich treści nam trzeba. Dzieciom trzeba.

Nie jest łatwo opowiadać dzieciom o emocjach. W tej książce po trwodze, panice i koszmarach oprowadza sam Strach i naprawdę warto stanąć z nim twarzą w twarz. Któż lepiej może znać się na różnych odcieniach lęku? Wielka księga strachu zawiera mnóstwo informacji, a przy tym jest zabawna i zachęca do myślenia i poszukiwania odpowiedzi. Dowiecie się z niej, skąd strach się bierze, do czego się przydaje i jak go oswoić. Świetna, przemyślana książka wspaniale zilustrowana przez Jakuba Kaše i Lukáša Urbánka, która powinna się znaleźć w każdej dziecięcej bibliotece.

Jak zapoznać młodego czytelnika (i każdego innego) z najcelniejszymi sentencjami starożytnego, pięknego, ale martwego języka? Z lekkością i humorem. Świetnie opracowana graficznie i napisana książka o łacińskich mądrościach, które mimo upływu setek lat nadal funkcjonują w naszym języku. Nolens volens trochę

przypomina kryminał — śledzimy z autorką, gdzie, kto i w jaki sposób używa dziś łacińskich powiedzonek. Wielki plus za treść uniwersalną pod względem wieku adresata. To idealna książka prezentowa na wnuczka i dla dziadka. W dodatku na każdą okazję.

Burzą porządek, wywracają świat do góry nogami — rewolucje to temat petarda! Taka jest też ta książka — napisana i zilustrowana z pasją, lekko i z humorem. Gdyby takie były podręczniki szkolne, wszyscy bylibyśmy prymusami! Autorzy opowiadają o różnych rewolucjach — historycznych, społecznych, technologicznych i kulturowych (znalazł się tu nawet wirus Sars-CoV-2, który sprawił, że świat nie będzie wyglądał już tak samo). Każdej rewolucji poświęcona jest rozkładówka: metryczka, opis, ilustracja. Czyta się jednym tchem. Nie ma nudy, jest za to sporo ciekawostek i wiedza.

W obliczu katastrofy klimatycznej powinniśmy dążyć do jak najszerszej wiedzy o świecie zwierząt i roślin. A kto będzie ratował świat, jak nie dzieci? Trzeba im więc pokazać piękno i niesamowitość przyrody. Można na przykład opowiedzieć, jak

rozmawiają ze sobą akacje, wieloryby czy pszczoły. Że w naturze też jest komunikacja, tylko słonie nie używają słów. Fascynująca lektura, napisana prosto i przystępnie, młodsi, początkujący czytelnicy docenią krótkie rozdziały, dzięki którym w głowie zostaje dużo wiedzy. Ale starsi też będą zachwyceni.

W niekonwencjonalnym poradniku nauczyciel i psycholog Przemek Staroń zaprasza młodych do rozmowy o ważnych dla nich prawach. Radzi, korzystając z zawodowej wiedzy, wspiera, sięgając do doświadczeń; nie wywyższa się, przeciwnie — odsłania słabości. Nagłaśnia to, co nęka współczesne nastolatki: depresję, stany lękowe, autoagresję, przemoc. Krytykuje szkołę i namawia do samorozwoju. Pisze w sposób bliski młodym czytelnikom — przywołując życiowe perypetie książkowych, komiksowych i filmowych bohaterów m.in. Harry’ego Pottera, Ofelii z Lustrzanny, Nastki ze Stranger Things czy Frodo Bagginsa.

Nie jest łatwo pisać dla młodego czytelnika — niektórzy twierdzą, że trudniej niż dla dorosłego — a co dopiero tłumaczyć! Jak to zrobić, by nie stracić z oczu oryginału, sprawić, by opowieść czytało się z przyjemnością, tekst brzmiał przy tym szczerze, i to bez konieczności nadskakiwania odbiorcy? Anna Radwan-Żbikowska, tłumaczka z czeskiego, nominowana do Nagrody Angelus, świetnie poradziła sobie z Truchlinem. Jej przekład nie traci oddechu, pozwala śledzić wartką fabułę z satysfakcją i radością. Dialogi bohaterów są żywe, nie sprowadzone wyłącznie do slangu nastolatków.